سواد دیجیتال
امروزه سواد دیجیتال یکی از الزامات زندگی دیجیتالی است، حتی اگر بخواهیم که سهم تکنولوژی دیجیتال را در زندگی خود کاهش دهیم، بی‌تردید حذف کردن تکنولوژی از زندگی تقریباً امکان‌ناپذیر است؛ چراکه زندگی ما به ابزارهای دیجیتال گره‌خورده است. برای استفاده از این ابزارهای دیجیتالی باید از دانش و سواد کافی برخوردار باشیم. به دانش استفاده از ابزارهای دیجیتال سواد دیجیتالی گفته می‌شود. سواد دیجیتالی نیاز جامعه امروز است تا در جامعه اطلاعاتی و اقتصاد دانش-مدار بتوانند عملکرد خوبی در کار، تحصیل و یادگیری مادام‌العمر داشته باشند. درواقع همانند انواع دیگر سواد، هدف سواد دیجیتال، توانمند کردن افراد است. به همین دلیل، بسیاری از نظام‌های آموزشی جهان، ارتقای سطح سواد دیجیتال را در برنامه آموزش‌وپرورش کودکان و نوجوانان و نیز در برنامه‌های آموزشی دانشگاهی گنجانده‌اند. آن‌ها بر این باورند که بی‌سوادی دیجیتال می‌تواند مانع مشارکت مؤثر افراد در جامعه شود. سواد دیجیتال، مجموعه مهارت‌هایی است که افراد را برای استفاده مؤثر از فضای دیجیتال برای موفقیت در زندگی شخصی، تحصیلی و حرفه‌ای توانمند می‌سازد. سواد دیجیتال به زبان ساده توانایی یافتن، ارزیابی، استفاده و به اشتراک‌گذاری اطلاعات و تولید محتوا با استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و اینترنت است. برای نخستین بار واژه سواد دیجیتال را پاول گلیستر در کتابش به نام سواد دیجیتال، که در سال ۱۹۹۱ منتشر شد، به کاربرد و به ساده‌ترین شکل آن را “سواد لازم برای عصر دیجیتال” تعریف کرد. همان‌طور که فناوری اطلاعات و ارتباطات روزبه‌روز تغییر می‌کند، سواد دیجیتال همواره پویا و درحال‌توسعه است.
ضرورت سواد دیجیتال و اهمیت آموزش آن
سواد دیجیتال برای حضور شما در دنیای مدرن اهمیت بسیاری دارد. نداشتن توانایی برای استفاده از تکنولوژی‌های دیجیتال به این معنی است که شما بسیاری از کارها را نمی‌توانید به‌راحتی انجام دهید و به بسیاری از کارها دسترسی نخواهید داشت. سواد دیجیتالی باعث می‌شود که در هنگام مواجه با تکنولوژی‌های نوین و ابزارهای نوین، سواد و دانش استفاده از آن را داشته باشیم. با استفاده از سواد دیجیتالی افراد می‌توانند حوزه‌های مختلف دیجیتال را بهتر بشناسند. افرادی که توانایی استفاده از امکانات فضای آنلاین را ندارند، امکان مشارکت مؤثر در فعالیت‌های آموزشی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را نخواهند داشت. فاصله یا شکاف دیجیتالی تنها مربوط به دسترسی یکسان به فناوری‌ها نیست. اینکه بلد نباشیم چگونه از فناوری استفاده کنیم هم منجر به شکاف دیجیتالی می‌شود. بی‌سوادی دیجیتال مانع بازیابی و دسترسی اطلاعات صحیح و مرتبط می‌شود حتی وقتی‌که این اطلاعات و فناوری‌های لازم در دسترس هستند. نابرابری در دسترسی و استفاده از فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی منجر به شکاف دانایی و درنهایت شکاف اقتصادی می‌شود. از دست دادن فرصتهای اقتصادی و استخدامی، فقط یکی از مظاهر آسیب‌های بی‌سوادی دیجیتال است. ارتقای سواد دیجیتالی می‌تواند نقش مؤثری در کاهش آسیب‌ها و همچنین افزایش نوآوری و خلاقیت و درنتیجه تولید دانش ایفا نماید. این آموزش‌ها باید به دنبال تقویت استفاده هوشمندانه و آگاهانه از اطلاعات موجود در فضاهای مجازی باشند. در این راستا تهیه و تنظیم کتب درسی تخصصی، به‌کارگیری مشاوران و متخصصان مرتبط و تشکیل نهادهای دولتی و غیردولتی بسیار مؤثر است. همچنین دولت برای بهبود سواد دیجیتالی افراد از مسیرهای مختلفی وارد می‌شود. الزام افراد برای انجام کارها به‌صورت آنلاین و دیجیتال، الزام کارمندان برای گذراندن دوره‌های آموزشی دیجیتال و کارورزی و انجام امور خاص توسط دستگاه‌های دیجیتالی خاص باعث می‌شود که افراد جامع به‌صورت ناخودآگاه و یا حتی اجباری در بخش‌های مختلف تکنولوژی سواد و دانش خود را افزایش دهند. حتی اگر این افزایش سواد دیجیتالی در حد استفاده از یک عابر بانک برای یک فرد سالخورده باشد و یا اینکه افراد بتوانند از طریق عابر بانک قبض‌های خود را پرداخت کنند.
سواد دیجیتال برای چه افرادی لازم است؟
عموم افراد (خانواده‌ها، زنان خانه‌دار، بازنشستگان، سالمندان و…)
برای استفاده از امکانات آنلاین برای خرید و بانکداری و…، برای ارتباط مؤثر با دوستان و آشنایان در فضای مجازی، برای دور ماندن از آسیب‌های فضای مجازی و کلاه‌برداری‌ها، برای دسترسی به اطلاعات معتبر در زمینه‌‌های بهداشتی و سلامتی و کسب مهارت‌های مختلف زندگی و…، برای محافظت از کودکان در فضای دیجیتال
کارکنان شرکت‌ها و سازمان‌ها
نیروی انسانی در زمره مهم‌ترین سرمایهه
ای هر کسب‌وکاری هستند. مهارت سواد دیجیتال با استفاده مؤثر از ابزارهای تکنولوژیک که انجام بهینه‌تر و سهل‌تر فعالیت‌ها را سبب می‌شوند، کارکنانی توانمندتر می‌سازد. کارکنانی که از سواد دیجیتال بی‌بهره‌اند و یا سطح اندکی از آن را واجد هستند، نمی‌توانند سازمان خود را به‌خوبی پیش ببرند.
دانش‌آموزان و دانشجویان
برای موفقیت تحصیلی، استفاده بهینه از امکانات فضاهای آموزشی، دسترسی به اطلاعات معتبر و روزآمد، کسب مهارت‌های اشتغال و آماده کردن خود برای بازار کار
کارجویان
برای فراگیری مهارت‌های اولیه شغل یابی نظیر رزومه نویسی، جستجوی فرصتهای شغلی، پیدا کردن مسیر شغلی مناسب، کسب مهارت‌های موردنیاز بازار کار
